Een van de grootste leningen ooit - Kleine Beestjes project – kleuterbouw Wereldwijs 

Interview met leerkracht Jasmijn van der Klip, die in het voorjaar van 2021 voor vijf kleuterklassen materialen geleend heeft bij de NatuurMEdiatheek, voor hun project over kriebelbeestjes. 

Je hebt veel geleend bij de NatuurMEdiatheek. We zijn nu een maand verder, hoe gaat het met jullie kriebelbeestjes project? 

Jasmijn: “Het project loopt supergoed, het is een heerlijk project. Het veldwerk materiaal wordt dagelijks op het plein gebruikt, vooral de loeppotjes. De kinderen vinden van alles en zijn niet met bang, maar juist geïnteresseerd in diertjes.”  

Zijn er beestjes te vinden op jullie plein? 

Jasmijn: “Vandaag had een leerling zijn potje vol vuurwantsen, die bekijken we dan samen en bespreken waarom er zoveel bij elkaar zitten: hij had waarschijnlijk hun overwinteringsplekje gevonden, waar ze door het mooie weer uit tevoorschijn kwamen. 

Buiten was een kleed blijven liggen, dat lag daar al een tijdje, dus eronder lekker donker en vochtig. De kinderen vinden daar dan allemaal pissebedden, en hebben die bekeken in hun potjes.” 

Lukt het om ook een relatie met duurzaamheid te leggen? 

Jasmijn: “We maakten huisjes voor kleine beestjes en spraken over ‘hoe leven bodemdieren’: wat vinden ze fijn en wat is hun nut, waarom moeten we goed voor ze zorgen? Dat is heel belangrijk, dat we niet alleen aandacht hebben voor de beestjes, maar ook voor hoe hun ecosysteem in elkaar steekt. De vogels eten beestjes, dat is oké zo lang er genoeg beestjes zijn. Wij kunnen helpen daar voor te zorgen.”  

Heb je daar nog meer voorbeelden van?  

Jasmijn: “We hebben les gegeven over het belang van bijen en dat we allemaal moeten helpen. De bij snoept van de nectar en bevrucht de bloemen voor vruchten. Helpen betekent dus: geen bloemen plukken, wel bloemen zaaien. Dat hebben we gedaan, en het lied Red de bij van Kinderen voor kinderen gezongen.”  

Jasmijn vertelt dat de leerlingen het lastig vonden de zoekkaarten zelfstandig te gebruiken. “Dat had ik verkeerd ingeschat, dus nu zoekt de leerkracht op hoe een beestje heet en benoemt dat.  

Hoe ziet het thema in de klas eruit? 

“In bijna alle klassen is een ontdekhoek met aarde, stokjes, takjes, stro, zodat leerlingen letterlijk met hun handen in de aarde kunnen. Sommige klassen hebben de watertafel gevuld met rijst. Daarin kunnen de leerlingen vrij experimenteren en diertjes vangen, met pincet pakken. Zo oefenen ze hun sensomotorische vaardigheden. Er is een onderzoekstafel waar diertjes te gast zijn. Dan kunnen de kinderen ze natekenen en observeren: hoeveel pootjes, mond, ogen. Op deze tafel zijn ook wat dode insecten te zien en een echt wespennest met dode wesp.” 

Met welk materiaal ben je het meest blij? 

De handpoppen uit de thematas Kriebelbeestjes zijn geweldig leuk om mee te werken. We spelen daar gedichtjes of versjes mee na, zoals De regenworm uit Sneek (van Annie M.G. Schmidt) of Spinnetje, spinnetje. Door de bewegingen van de handpoppen bij verhalen en versjes blijft het boeiend voor leerlingen.  

 Spinnetje, spinnetje, 

Kriebelt aan mijn kinnetje,  

Kriebelt aan mijn rug.   

Hup weer terug.  

Kriebel, kriebel, spinnetje,  

Roets langs mijn been, op mijn grote teen.  

En hup weer terug.  

Er kwam een zacht windje,  

Hup, naar een ander kindje. 

Nog meer? 

Met de leerlingen hebben we ook “De Beestenbrigade” gekeken, een leuke aflevering over regenwormen en poep en kak. Die woorden prikkelen natuurlijk en het is een hele boeiende aflevering. Take out: poep en plas is belangrijk voor de grond. Leerling: “dus wij hebben straks hele goede grond in het wormenhotel!”. 

Jasmijns collega’s vonden eerst dat ze wel érg veel geleend had bij de NatuurMEdiatheek. Jasmijn: ”het voordeel is dat er nu genoeg boekjes over het thema zijn in elke klas en doordat hun hele leeromgeving is ingericht met thema materialen, worden ze er echt in gezogen, ze gaan er als vanzelf in mee.”  

Beestjes zoeken op het plein	Vuurwantsen	De bij snoept van nectar
	Huisjes maken voor kleine beestjes bij school
Vrij experimenteren en beestjes vangen	Onderzoekstafel met echte diertjes

Een eigen kringloopwinkel - Duurzaamheidsproject - basisschool De Achthoek

In maart en april 2019 stond het onderwijs op OGO-school De Achthoek in het teken van duurzaamheid. Elena Francissen ging langs op de locatie aan de Oostelijke Handelskade, om te zien hoe de school dit thema invult.

Martijn Weesing, leerkracht van groep 3 en lid van de Wetenschap & Techniek-commissie: "Bij de schoolbrede opening van het thema werd o.a. een enorme schildpad met plastic in zijn buik door de school gedragen, alsof hij over alle leerlingen heen 'zwom'. De schildpad was ziek van al dat plastic, wat konden wij daaraan doen? Vervolgens gingen alle klassen aan de slag met het thema. Eerst formuleerden leerlingen hun eigen onderzoeksvragen: wat willen ze weten over duurzaamheid? Vervolgens gingen we op zoek naar antwoorden."

Hoekenwerk - Door deze aanpak differentieert de invulling. Sommige klassen gaan door op het plastic-afval en de schildpad. Groep 1/2 schildert schildpadden, je mag zelf kiezen met of zonder plastic in de buik. Ook hebben ze een 'afval circuit' dat begint bij een bak met allerlei afval. Daar pak je wat uit en daarna mag je kiezen wat je ermee wilt gaan doen (hoekenwerk). Sorteren, onderzoeken, mee knutselen, winkeltje spelen, etc.

Kringloopwinkel - Mare en Julie uit groep 4 vertellen over de kringloopwinkel die ze aan het maken zijn. Julie: "Wij moeten stoppen met afval op straat en in de zee gooien en we moeten meer recyclen." Mare: "We hebben maar één wereld."
Leerkracht Martijn Weesing: "Alles komt aan bod in onze winkel: inrichten (creativiteit), aanprijzen (taal), geld ontvangen, tellen, wisselgeld geven (rekenen, sociale vaardigheden)." Als de klas uit gaat is het heel druk bij de kringloopwinkel. Martijn is er druk mee: samen met zijn leerlingen de klanten helpen en daarna de opbrengst van de hele week tellen, ook samen met de leerlingen natuurlijk. Martijn lacht: "€103,- verdiend voor het goede doel, de schildpad!"

Kringlopen - Andere groepen kozen voor het onderzoeken van kringlopen, zoals de waterkringloop en de voedselkringloop. Groep 5 maakte prachtige maquettes van bergen met gletsjers, smeltwater, rivieren, steden en natuur.
Groep 7 laat het thema aansluiten bij de focus op Europa: hoe mooi Europa is, hoe vervoer geregeld is, belangrijke rivieren. Dit brengt het gesprek in de klas ook op de steeds vaker voorkomende droogte en hevige regenbuien. De leerlingen spelen het Hozen en Lozen spel om meer begrip te krijgen over polders, dijken en waterbeheer. Hun juf geeft een slimme tip: "Ik heb van de spelbeschrijving een begrijpend lezen opdracht gemaakt!" En over de waterkringloop maakten de leerlingen een stelopdracht. Elena Francissen bewondert de teksten en tekeningen: "Door te leren over kringlopen, krijgen leerlingen besef van de circulariteit in de natuur. Dat is belangrijke bagage bij het maken van duurzame keuzes en bedenken van oplossingen voor milieu problemen."

Ecologische voetafdruk - Groep 8 onderzocht hun eigen ecologische voetafdruk. En ook adjunct Huub Joling werd de maat genomen. Huub: "Mijn afdruk was iets lager dan van de gemiddelde Nederlander, maar toch nog best hoog!" Elke leerling maakte zijn eigen voetafdruk van papier en schreef daar voor zichzelf op wat ze willen veranderen, om hun ecologische voetafdruk te verkleinen. Korter douchen en minder vlees eten zijn veelgenoemde voornemens.

CO2 onderzoek - Op haar ronde door de school komt Elena twee 7e groepers met een CO2 meter tegen. Terwijl ze de meter aanzetten, in het lege lokaal van groep 5 die naar gym is, vertellen ze: "In ons eigen lokaal gaf de meter 1600 aan, het lampje werd meteen rood!" "Hier is het 700, dat is groen." Hoe komt dat, denken ze? "Omdat de klas er niet is en omdat de ramen dicht zijn. Buiten is meer CO2 in de lucht." Is dat zo? Dat kunnen we wel even onderzoeken. Zodra het raam op een kier staat, begint het getal op de meter meteen fors te dalen!

Als de leerlingen naar huis zijn, praat Elena nog even na met het W&T-team over hoe ze alle leeropbrengst van dit thema duurzaam kunnen verankeren.Bijvoorbeeld het plaatsen van een aparte inzamelbak voor plastic
Achthoek, hartelijk dank voor jullie gastvrijheid en dit inkijkje in jullie onderwijs.