GELA - Voedseleducatie en moestuinieren op school - Interview tuingroep Amsterdamse Montessorischool

Tuingroep AMS: "het mag ook best eens misgaan, dat hoort erbij"

Tussen de markante schoolgebouwen ontworpen door Herman Hertzberger, delen de Amsterdamse Montessorischool (AMS) en de Willemsparkschool een gemeenschappelijk schoolplein, een deel daarvan is ontworpen als moestuin. Drie jaar geleden lag de moestuin er verwaarloosd bij en besloten beide scholen de tuin nieuw leven in te blazen. We namen onder begeleiding van de beheerders een kijkje in de tuin.

Een gemeenschappelijk project met ruimte voor initiatief

Coby, Angela, Caroline en Jola, kernleden van de levendige tuingroep, vertellen enthousiast over hun ervaringen en ambities. Met een mix van leerkrachten en (groot)ouders is de tuin een centraal onderdeel geworden van hun schoolgemeenschap. Coby is grootouder van kleuters op de school, en Angela, moeder van een zoon die naar de schooltuinen gaat. Jola en Caroline zijn leerkrachten van de middenbouw en hun lokalen grenzen aan de tuin, waardoor het project extra leeft onder de leerlingen.

Met elkaar maakte de tuingroep een plan voor de moestuin. “We hebben geprobeerd de Willemsparkschool er ook bij te betrekken, maar daar leeft het wat minder. Ze hebben met leerlingen in twee vakken bollen geplant.” Er is een teeltplan en een planning, dat geeft houvast maar is niet in beton gegoten. Jola: “We willen ouders ook ruimte geven voor eigen initiatief. We hoopten dat er ook winterprojectjes opgepakt zouden worden, zoals pindaslingers rijgen, vetbollen maken, een insectenhotel of egelhuis maken... Dat is niet gebeurd, ik denk dat het niet concreet genoeg was. Ouders weten de weg niet goed in school. We moeten daar meer sturend in zijn, meer faciliterend. En de winterprojectjes waren maaklessen, dat is wat anders dan tuinieren. Niet iedereen vindt dat leuk.”  

Praktische tuinlessen en leermomenten

Tuinouders halen kinderen op uit het lokaal en nemen ze mee voor klusjes in de tuin. Coby: “We hebben een beetje uit moeten vinden hoe het gaat, 2-3 kinderen per volwassene werkt goed. Ik bereid dan iets voor, bijvoorbeeld iets zaaien, verspenen, vakken schoonmaken, grond losmaken, wieden, zaaigoed watergeven want dat staat onder het afdak.” Angela vult aan: “Vaak maken we een combi, wieden én iets leukers: iets zaaien, planten of proeven.” Coby: “Ik neem ze altijd eerst even mee door de tuin. Het is natuurlijk niet heel groot, maar we lopen de plantvakken langs om te zien en vertellen wat er al gedaan is, benoemen wat er al groeit, aanwijzen waar nog plek is.” Angela: “En soms gaat het mis, dan roept een kind trots ‘juf, ik heb een heel groot onkruid!’ terwijl ze met de bloemen zwaait die net aan het opkomen waren.” Jola: “Dat kan gebeuren, het mag ook best eens misgaan, dat hoort erbij. Het overkomt ouders ook: een heel vak vaste planten eruit gewied.” 

Coby: “We leren ze ook omgaan met gereedschap zoals handhakjes. Een plantgat maken, dat doe je door een pootschepje verticaal de grond in te drukken, maar de meeste leerlingen houden 'm schuin, horizontaal bijna. Dat moeten ze echt leren. Net als zaaigaatjes maken met je vinger, ‘iieeuw’, leren vies worden.” 

Toekomstplannen: Zelfstandigheid en integratie van vakken

Jola: "We willen ook meer zelfstandig gaan werken, met opdrachtkaarten. Bijvoorbeeld hoe je iets moet verpotten. Daar gaan we de Praatplaten moestuinieren van Alliantie Schooltuinen voor gebruiken. Ik zou ook graag nog wat zoekkaarten willen over tuindieren. En een kastje voor lesmateriaal. In het halletje naar de tuin staat nu een prikbord. Daar kunnen we foto's en opdrachten ophangen: ‘dit gaan we deze week doen'.  

Jola heeft hier veel ideeën over oogstverwerking, maar nog niet zoveel ervaring mee. “We hebben salade gemaakt en worteltjes gesneden zodat iedereen kon proeven. Misschien kunnen we voor de bijeenkomst wel een rabarbertaartje uit eigen tuin maken? Onze wens is om ook taal- en rekenopdrachten eraan te koppelen. Bijvoorbeeld een logboekje bijhouden of een blog.”

Onze projectleider basisonderwijs Elena deelt een les die ze eerder gaf: "Eerst per tuintje de oogst sorteren van groot naar klein en daarna de zwaarste uitkiezen. Met referentiegewichten schatten hoeveel de zwaarste wortel weegt en daarna met een weegschaal controleren hoe goed je schatting was. In de klas kun je dan de data van de hele groep nog weer verwerken in een grafiek of tabel. Deze les staat als het goed is ook in de handleidingen van Oogst, rekenen en taal. Jola: “Die vind ik heel inspirerend en ik ben ook geïnteresseerd in voorbeelden van andere scholen!” 

Wil jij ook meer voorbeelden horen of delen? Op 19 juni 2024 ben je van harte welkom om uit te wisselen met het tuinteam van de AMS en je te laten rondleiden in de moestuin. Deelnemen is gratis, wel even aanmelden!  

Wil je meer informatie over dit soort bijeenkomsten? Klik dan hier voor meer informatie